Kees van der Staaij zat aan bij Pauw & Witteman en hij had de hele tafel tegen zich. Dat was nog niet zo erg. Wel erg was het dedain wat die hele tafel uitstraalde. Het dedain, denk ik, van de gemiddelde VARA kijker thuis, dus het was een dedain dat niet afgestraft zal worden.

Het ging over ontrouw. En over een reclamecampagne voor een bedrijf dat via een website ontrouw aanprijst als een ijsje. (U weet wel hoe ze dat doen. Een ijsje, dat is fellatio. Een wonder dat die dingen niet zo heten. Dat komt nog wel.) Dat bedrijf verdient geld met het product ontrouw.  Kees van der Staaij wil dat aankaarten. Hij werd aangekeken als een raar dier waarvan je dacht dat het uitgestorven was.

[cleeng_content id=”233524249″ description=”Het dommige dedain voor Van der Staaij” price=”0.99″ t=”article”]Ontrouw en trouw als morele problemen, dat is iets, vond de hele tafel, waar we het niet eens meer over te hoeven hebben. Daarom ging ook niemand op een serieuze manier in op de argumenten die Van der Staaij opvoerde. Bijvoorbeeld hoe dat voor kinderen is als ze opgroeien in een leugenachtige omgeving. Want van ontrouw komen leugens. En ja, zou ik zeggen, als je liegt tegen je levenspartner, dan is dat dus amoreel.

De staat moest niet met moraal aankomen, hoonde advocaat Gerard Spong. Die vond ‘trouw’ en ‘huwelijk’ sowieso zwaar overschat. Seksuologe Goedele Liekens vond dat ze in haar therapeutische praktijk weliswaar merkte dat er ellende voorkwam uit overspel, maar met wat seksspeeltjes en wat ondeugende SMS-jes viel een hoop op te lossen. Toen Van der Staaij haar vroeg om welke reden zij nu eigenlijk overspel toch niet altijd een goede zaak vond, gaf zij daar met een heleboel woorden geen antwoord op. Ik denk dat ze de vraag niet eens begreep. ‘Moraal’ komt niet in haar denkraam voor. En als het woord wel eens langskomt, zou ze het niet meer kunnen definiëren. En dan was er nog  ene Arjen Wetstra die zei dat ‘trouw’ gewoon cultureel bepaald was, want in Afrika hadden ze niet zoiets en daar werd toch ook niemand slechter van. En ene Peter Scheffer (ja, de eenstemmigheid aan de tafel was echt enorm) beweerde dat niemand ongelukkig was geworden van gescheiden ouders.

Dus? Ga maar als bonobo’s tekeer? O nee, toch niet? Kunnen we het daar dan over hebben? En als we het daarover hebben, hebben we het dan niet over moraal?

Voor zover ik het begreep stelde Van der Staaij helemaal niet voor dat er een verbod op overspel moest komen. Hij wilde alleen een rem op dergelijke reclame. Bij andere kwesties hebben we dat allang afgesproken. Bij rookreclame bijvoorbeeld. Dus het dedain van de tafel ‘dat je dan wel alles kon gaan verbieden’ sloeg echt nergens op.

Van der Staaij wil een morele overheid. Dat is een overheid die niet alleen zichzelf morele regel oplegt en zich daar ook aan houdt, maar dat is ook een overheid die regels afleidt uit moraal. Overspel, in die conceptie, is dus slecht. Als filosofisch principe. Dat betekent dus ook dat je niet mag liegen tegen de burgers.

En wat vind ik zelf? Ik vind dat je een zekere plicht hebt voor elkaar. Een plicht die je jezelf, maar dan dus ook de andere oplegt, als je ergens aan begint.  Je hebt verantwoordelijkheid voor je naasten. Voor je familie, maar ook voor je levenspartner, en ook voor je vrienden. Dat verantwoordelijkheidsgevoel moet natuurlijk niet in de wet. Maar het zou best een leidraad mogen worden. Een morele leidraad. En kijk, daar heb je God niet voor nodig.

Maar heb je daar een staat voor nodig? In zekere zin. Ik ben er niet voor om overspel op te nemen in de strafwet.  Maar waarom niet, dat zou ik niet zo goed kunnen benoemen. Misschien omdat ik niet, als Van der Staaij, voor een theocratie ben.

Maar ook zonder overspel op te nemen in het strafrecht, maar bijvoorbeeld wel door bepaalde reclame uit het straatbeeld te verwijderen,  bouw je misschien een maatschappij die godzijdank wat beter in elkaar zit als de Afrikaanse. Althans: door het aan te durven elkaar openlijk de maat te nemen. Zo krijg je een maatschappij waar ethicus/econoom Adam Smith destijds al over schreef: gebaseerd op schuldgevoel, eerlijkheid, vertrouwen, verantwoordelijkheid. Toen dat bouwwerk eenmaal stond werd het Westen superieur, ook in technologische en economische zin. Maar als ik die tafel van Pauw & Witteman mag geloven, lijken we dat met dat hedendaagse ‘progressieve’ dedain allemaal vergeten, en dat belooft niet veel goeds voor de toekomst.

 

 

 

 

[/cleeng_content]