Aanstaande zondag vindt er in De Balie een debat plaats over de islam. Hierover is veel te doen geweest.
Waar het om gaat is de vraag; Wilde De Balie alleen maar dat een paar moslimavriendinnen bij elkaar mochten zitten, zonder mannen erbij, of is er echt sprake van georganiseerde sekse apartheid in de zaal?
Zo begon het. Ik las een stukje in De Telegraaf waarin stond dat vrouwen bij dit debat apart moesten gaan zitten, althans sommige vrouwen.
Dat vond ik een rare gang van zaken.
Pritt Stift schreef er een stukje over op GeenStijl
Carel Brendel schreef er een stukje over op zijn blog.
Ik schreef er een stukje over op mijn blog
De strekking van die stukjes was ongeveer hetzelfde: zoiets doe je niet. De Balie heeft hier een grote fout gemaakt.
Over de documentatie van Brendel en Pritt Stift kan ik niets zeggen, maar ik weet wel dat ik bij mijn stukje niet over één nacht ijs ging. (Hoewel ik het wel in dezelfde nacht schreef).Ik mailde erover met de uitgenodigde Arabist Hans Jansen en ik mailde en telefoneerde uitvoerig met de organisator van het debat, René van Praag. Hieruit leerde ik dat er niet sprake was van een enkel telefoontje van een moslima over dat ze met haar vriendinnen op een aparte rij wilde zitten, maar dat er uitvoerig, zelfs dagenlang, overleg was geweest met de moslimsectie, volgens mij overigens alleen met mannen, en dat het gevolg van dat overleg was: Aparte rijen voor vrouwen en mannen in een deel van de zaal. Ik leerde ook dat dit overlegd was met Yoeri Albrecht, de directeur van De Balie, die zijn zaal ter beschikking had gesteld, nadat een eerdere zaaleigenaar, in Laren uit schijterigheid over de komst van moslims had afgezegd.
Hierop ontstond de bekende kluwen op Twitter. Ook kwam een woedende Yoeri Albrecht voorbij.
Zo maakte hij me op Twitter uit voor ‘flutjournalist’ of iets van die strekking. Ik kan het niet meer terug vinden op zijn account, dus hij zal het wel verwijderd hebben. Niet zo sjiek, maar oké. De volgende dag waren er wat nettere Tweets van hem, nadat hij over de kwestie in een gezellige ons kent ons toonzetting was geïnterviewd op de met hem bevriende website The Post Online.
Dit waren de Tweets van Albrecht:
Wel @JoostNiemoller heb ik een hoop onzin bij je gelezen die je zo had kunnen voorkomen door even te bellen.
Maar jij @JoostNiemoller wil kennelijk je vooroordelen graag bevestigt zien dus waarom zou je dan een verhaal checken. #Spijtig
Welke weergave van de feiten gaf Yoeri Albrecht in dat interview?
“Uitgeverij Van Praag, die onder anderen werk van arabist Hans Jansen uitgeeft, had dit debat oorspronkelijk in Laren georganiseerd. Maar omdat sommige van de deelnemers niet geheel onomstreden zijn, kregen ze de nodige bedreigingen te verwerken. Het bestuur van de debatzaal in Laren had er vervolgens geen zin meer in, waarop uitgeverij Van Praag aan mij vroeg of het dan in De Balie kon. Wat ik natuurlijk prima vind, het is hier tenslotte en debatcentrum.”
Dus jij onmiddellijk capituleren voor de streng islamitische eisen…
“Niet echt. Ik geef ze alleen het podium. Ik organiseer verder niks inhoudelijks, dat doen Hans Jansen en uitgeverij Van Praag zelf. Mij maakt het verder niet uit hoe zij hun debat willen inrichten.”
En zij wilden een voor mannen en vrouwen gescheiden debat?
“Nee, zij vroegen op zeker moment aan me of ik één rij stoelen gereserveerd wilde houden voor enkele orthodoxe moslima’s. Die wilden met het debat meedoen, maar konden niet komen als ze tussen mannen werden geplaatst.
Mijn idee was het dus verder niet, maar ik vond het ook weer niet zo’n heel vreemde eis. Het gaat tenslotte óók om deze moslima’s in dit debat. Dus ik dacht: ‘U vraagt, wij draaien.’ Meer dan deze service was het dan ook niet.”
Let op; Van Praag, de organisator, had volgens Albrecht alleen maar gezegd dat er enkele moslima’s apart wilden zitten en of dat kon. Verder niets. En Albrecht stelde daar, in zijn versie althans, geen vragen over, zag ook geen probleem: ‘U vraagt, wij draaien.’
Ik vind dat raar. Was Albrecht nu helemaal niet geïnteresseerd hoe dat zat? Waar dat verzoek vandaan kwam? Had hij geen enkel overleg met Van Praag in deze toch zeer gevoelige kwestie? Had hij niet al eerder met Van Praag overleg gehad over de hele voorgeschiedenis in Laren? Ik vind dat zo raar dat ik het gewoon niet kan geloven.
Er was weldegelijk overleg geweest met Van Praag en de moslimsectie, zoals gezegd, en zoals ik al had vastgesteld. Dat overleg ging niet over de vraag of een paar moslima’s samen willen zitten, maar dat ging weldegelijk over gescheiden plaatsen voor moslimmannen en moslimvrouwen.
Carel Brendel haalde hierover een Facebook bericht aan dat door een van de moslimgasten was geplaatst.
Het gaat om dit bericht. Hieronder staat het als plaatje. (Opklikken om goed te kunnen lezen.)
Daarin wordt een mail geciteerd. Die mail is de neerslag van het overleg van René van Praag en de moslim die onderhandelde over de gescheiden plaatsen. De mail werd geschreven door Van Praag.
Ik citeer nog eens uit de tekst van deze mail, want hij is belangrijk.
“Beste (gewist),
Heb inmiddels overleg gehad met De Balie. We hebben samen besloten de mannen en vrouwen die daar prijs op stellen de gelegenheid te bieden op 13/10 gescheiden in de zaal plaats te nemen. Daarvoor gaan we enkele rijen speciaal voor mannen en speciaal voor vrouwen reserveren. Die rijen van deze categorie die kort voor aanvang van het debat nog leeg zijn, komen dan alsnog beschikbaar voor gemengd publiek.”
Hier staat dus dat De Balie en organisator René van Praag samen besloten hebben om een deel van de zaal zo in te richten dat mannen en vrouwen daar gescheiden zitten.
Toen ik de tekst van deze mail las op de weblog van Carel Brendel, verbaasde ik me daar niet over, want het kwam precies overeen met wat Van Praag me verteld had. Ik informeerde er vervolgens nog eens naar bij Van Praag, en hij bevestigde dat het hier letterlijk om de tekst van zijn mail ging.
Deze tekst kwam echter helemaal niet overheen met wat Yoeri Albrecht erover zegt in het interview met The Post Online. Daarin was er geen overleg, geen gescheiden plaatsen, alleen een vraagje van een paar moslima’s, en ach, waarom niet, vond Yoeri, ‘u vraagt, wij draaien’, in zijn eigen versie daar verder niet over nadenkend, laat staan overleg plegend met Van Praag. Een heel bizar verhaal. Zoals gezegd.
De Balie vertelt er zelf over op zijn website:
In tegenstelling tot berichten die in de media zijn verschenen wordt het publiek bij dit debat natuurlijk niet verplicht om gescheiden te gaan zitten.
Dat is natuurlijk een leugen. In beide versies. Het is een leugen in de versie dat alleen een paar moslimavriendinnen naast elkaar willen zitten, en het is al helemaal een leugen in de versie dat er in het moslimvak gescheiden wordt gezeten, en dat Albrecht daar niets van zou weten.
In al die gevallen is namelijk het publiek wel verplicht om gescheiden te gaan zitten. Wie, als man zijnde, moslim of niet, tussen de moslima’s plaatsneemt, houdt zich niet aan de afspraken die De Balie intern gemaakt heeft. Hij is dus weldegelijk verplicht om gescheiden te gaan zitten. Op zijn minst gescheiden van het deel waar de sekse apartheid heerst.
Enfin. Dit gezegd hebbende. Een lang verhaal. Maar we zijn er nog niet. Vanochtend werd ik uitgenodigd voor een debat met Yoeri Albrecht bij Radio 1, en het liep flink uit de hand. Ik mag wel zeggen dat ik me daar zeer bedreigd voelde. Niet door enige moslim, maar wel door de directeur van De Balie, en met name na de uitzending.
Ik zal eerst kort de essentie samenvatten van de botsing in de bus van Radio 1.
Trouw bracht een weergave van dit debat in de bus. Maar dat klopt niet. (In het stuk van Trouw staat ook een linkje naar de volledige uitzending.)
Ik zal dus hier mijn versie geven.
De uitzending begon al met een volstrekt verkeerde voorstelling van zaken. Presentatrice Naeeda Aurangzeb bracht de spin van De Balie, die van de moslimavriendinnen:
Een paar moslima’s willen graag gescheiden van de mannelijke bezoekers in de zaal kunnen zitten. De Balie maakt dit voor hen mogelijk. Een knieval voor de islam, volgens sommigen. Onacceptabel in een land waar man en vrouw gelijk behandeld moeten worden. Er wordt zelfs opgeroepen tot een boycot van het debat.
De presentatrice was de hele uitzending op de hand van Yoeri Albrecht, en gaf hem telkens als eerste het woord. Ik was ook niet voorgesteld als gelijkwaardige gesprekspartner. Albrecht was te gast, ik mocht erop reageren. Aan mij was het dus om in te breken. Nu goed, je hebt in zo’n live uitzending geen keuze.
Albrecht gaf zijn voorstelling van zaken: “De organisatie vroeg: er zijn vrouwen die graag gescheiden willen zitten. Nou natuurlijk kan dat. Ik vind het een beetje merkwaardig, maar ik vind het wel belangrijk dat ze komen, dus we hebben een aparte rij gereserveerd voor hen.”
Vervolgens werd mij gevraagd door de presentatrice: “Een paar moslima’s die vragen kunt u een rij voor ons reserveren, dat kan toch, Joost?”
Hierop las ik het bovenstaande fragment van Facebook voor. En gaf aan dat er dus sprake was van een heel ander verhaal. Niet van een paar moslima’s die graag bij elkaar wilden zitten, maar van een deel van de zaal waarin mannen en vrouwen gescheiden dienden te zitten.
Overigens zou ik niet minder kritisch geweest zijn bij de versie van de apart zittende moslima’s, maar goed.
Hierop ontplofte Albrecht: “Het ding dat je voorleest is klinkklare nonsens! Je hebt het niet bij mij gebeld, niet even gemaild! Zoals ik het heb verteld, zo is het precies zoals het gegaan is.”
Toen ik hem (voor de eerste keer) wilde onderbreken,ging Albrecht door: “Nee hou even je mond, ik ben nu aan het woord! Dat er andere mensen zijn die dingen op het web gooien die jij meteen gelooft, hè, normaal geloof je ook niet alles, maar als het in je straatje komt geloof je het meteen! Zo is het helemaal niet gegaan. Ik heb je net uitgelegd hoe het gegaan is.”
Ook herhaalde Albrecht de leugen die ook op de website van De Balie staat: “Er is bij binnenkomst geen sprake van gedwongen scheiding. Iedereen mag zitten waar die wil zitten.”
Ik zei dus dat dit een leugen was. Dat was overigens een leugen in beide versies, in de versie van het gescheiden zaal gedeelte en in de versie van De Balie van de paar moslimavriendinnen die apart willen zitten.
Hierop begon Albrecht heftig te trillen. Ik kreeg de indruk dat hij zich niet meer in de hand had, en voelde medelijden voor hem. Dat gun je niemand.
Yoeri Albrecht tegen mij: “Wil je ophouden met mij ‘liegen voor te werpen? Ik weet wat ik heb toegezegd. Dus houd op met te zeggen dat ik lieg! Je bent werkelijk, je bent een ongelooflijk misbaksel!”
Toe maar. Van mislukt journalist tot ‘misbaksel’. De presentatrice vond kennelijk niet dat Albrecht hier over de schreef was gegaan. We deden het volgens haar allebei verkeerd.
Na afloop van de uitzending werd ons gevraagd handen te schudden. Ik liet weten dat ik geen hand schudde met iemand die me zojuist een ‘misbaksel’ had genoemd. Albrecht verliet de bus, en daar was ik opgelucht over. Maar hij bleek me buiten op te wachten, ging vlak voor me staan zodat ik niet weg kon en begon te schreeuwen: “LUL! KLOOTZAK! IK HEB JE ALTIJD EEN PLEK GEBODEN IN DE BALIE EN MOET JE WETEN WAT VOOR STRONT IK DAARVOOR OVER ME HEEN KREEG! JE BENT BANG VOOR ME!” Nu, eerlijk gezegd was ik dat inderdaad op dat moment, vooral omdat ik zag hoe hij trilde en zich helemaal niet meer in de hand had. Hij leek wel een ander geworden. Zijn ogen stonden raar. Hij greep me bij mijn jasje, hield zijn gezicht op een afstand van twintig centimeter van dat van mij en ging maar door met schelden. Er was niemand in de buurt van het parkeerterreintje. Er was alleen de taxi, die Albrecht had gebracht en die de hele uitzending op hem had staan wachten. (Ik dacht nog: het gaat kennelijk goed met De Balie.)
Ik ben geen straatvechter, maar ik ken dat gedrag wel uit kroegen. Het beste is om rustig te blijven en je tegenstander niet aan te raken. Ook niet lachen. Alles wat je doet kan op dat moment omslaan in een regelrechte aanval. Ik keek hem ernstig aan en sprak hem rustig toe. Tenslotte liep hij naar zijn taxi, kwam nog een keer terug, ging nog een keer pal voor me staan, schold me weer uit. Pas toen ik zei dat ik terug naar de bus ging lopen om om beveiliging te laten bellen, verdween hij.
Ik weet het niet. Directeur van De Balie. Gespreksleider. Eerlijk gezegd vind ik dat mensen die hun emotionele huishouding dermate niet op orde hebben niet in zo’n functie thuishoren. Maar dat is ook maar een mening.