Door een gelukkig misverstand werd ik uitgenodigd om deel te nemen aan een EU conferentie over ‘Migrants in the Media’, georganiseerd door EU commissaris Cecilia Malmström. Reis heen en terug naar Brussel betaald, verblijf, de hele EU behandeling kortom. Ik mocht iets zeggen, maar dat hoefde niet. Lekker makkelijk. Dus de Thalys maar gepakt (ja, tweede klas, zo schijterig was ik weer wel). Het was een unieke kans om het Malmström denken eens van binnenuit mee te maken. Ik had veel verwacht. Maar al mijn verwachtingen werden overtroffen.
[cleeng_content id="116880581" description="Een middag in Brussel met Cecilia Malmström" price="0.49" t="article"]Malmström opende de conferentie. Dit gebeurde in een enorme ronde zaal, de Salle Schuman in het Berlaymont gebouw in Brussel.
Die gebouwen van de EU zijn niet moeilijk te vinden trouwens in Brussel. Ze liggen aan de Wetstraat. Daar liggen ook de gebouwen van het Belgische parlement, en het Ministerie van Financiën. Daar loop je weer zo aan voorbij. Dat zijn onooglijke, oude misbaksels. Klein. Slecht onderhouden. Vervolgens begint het deel van de Wetstraat waar de EU gebouwen liggen. Dat is een kilometer lang, aan beide kanten gloednieuwe glas en staal constructies die soms tot tientallen verdiepingen uitsteken. Hier, aan de Wetstraat zie je gelijk hoe de verhoudingen liggen. België is niks. De EU is alles.
De conferentie bevatte uitsluiten mensen die uitgenodigd waren. En betaald. Er was een oververtegenwoordiging aan Italianen. Ook België zat er ferm in. Veel Engelsen. Esten. Fransen. Ik was de enige uit Nederland. Ze vertegenwoordigden allemaal organisaties die mij volkomen onbekend voorkwamen, maar die politiek correcte namen droegen. Iets met diversiteit, iets met racisme, iets met integratie.
Maar goed, Malmström. Ze zei in haar inleiding dat de ‘medialogica’ zich concentreert op de negatieve aspecten van de immigratie. Ze zei ook dat ze druk doende is om het woord ‘illegale migranten’ uit alle EU stukken te verwijderen. Want, zei ze, taal doet ertoe. Waarom taal ertoe doet, zei ze niet. Wel zei ze dat geen mens illegaal kan zijn. Waarom dit niet kon zei ze ook niet. Het was duidelijk niet de bedoeling dat ik hier vragen over stelde, of wie dan ook. Ik besloot toen maar dat het beter zou zijn om helemaal geen vragen te stellen, en gewoon maar alles te noteren wat ik hoorde. Hierop sprak ene Allan Leas. Ik had nog nooit van hem gehoord, maar hij was de ceremoniemeester van de middag. Leas zei dat we allemaal immigranten zijn. Hij zei dat hij ook een immigrant was, en ging dat uitvoerig uit de doeken doen. Hij zei dat het verschrikkelijk was dat in de Engelse media (hij kwam uit Londen) de immigranten altijd in een naar daglicht worden gezet. Hij gaf geen voorbeelden, maar om me heen zag ik alleen knikkende gezichten. Hoe kunnen we terugvechten, zei Leas, dat was het thema van deze bijeenkomst.
Hierop sprak ene Anna Singleton, uit het panel. Zij was een grimmig ogende vrouw.
Het was heel erg gesteld met de landen in Europa, zei ze. Er was sprake van een enorme verrechtsing, en vaak zelfs van een gevaarlijke zwenking naar extreemrechts. Ze zei dat het ‘discours’ in Europa momenteel racistisch en kolonialistisch was. Hierbij zag ik Malmström verhit knikken.
Anna Singleton zei ook dat ze onlangs in Zweden, Noorwegen en Denemakren was geweest. En ze was erg geschrokken. Want alle mensen die ze daar kende, waren veranderd in racisten. Er zaten nu ook veel racisten in de regeringen. In Noorwegen was er zelf een extreemrechtse regering gekomen.
Journalisten, zei Singleton, realiseren zich niet dat heel Europa leeft van de exploitatie van de immigranten. Malmström sloot hier later bij aan door te zeggen dat de Europese economie een enorme boost had gekregen door de komst van de immigranten en dat ook de vergrijzing door de immigratie kan worden opgelost. We moeten, zei ze, een ‘open mind’ krijgen over immigratie. Anders fragmenteert Europa, en vallen we weer terug tot geïsoleerde staten.
Ja, ze wist ook wel dat uit peilingen blijkt dat de mensen immigratie een belangrijk issue vinden. Maar we horen nooit waarom dit zo is. Dat is zo omdat bijna alle mensen in werkelijkheid een ruimhartiger immigratiebeleid willen.
Er volgden nog zeven sprekers van het panel. Die zeiden allemaal precies hetzelfde. Het duurde ongeveer een uur. Ik zal alleen de hoogtepunten er uithalen. Ik hoorde dat de politici bang zijn voor de tabloids. Dat er een mentaliteitsveranderingen moest komen, met name over moslims, want die werden afgebeeld als terroristen. De EU en de media moeten zich meer gaan richten op diversiteit. Journalisten moeten vechten tegen het populisme.
Malmström zei nog dat er in Europa meer legale immigratiekanalen gemaakt moeten worden. Ook moeten de schoolboeken veranderd worden, want die geven een te negatief beeld van de immigranten.
Het is moeilijk om de journalisten te veranderen. Maar bij de jonge journalisten kon het nog wel. Die moesten op cursussen. Er bleken heel veel organisaties te bestaan die journalisten op cursussen wilden doen om een positiever beeld van immigranten neer te kunnen zetten. Ook dat was heel moeilijk, omdat veel journalisten dit niet wilden. En als ze dat wilden, dan mocht het niet van hun baas.
Wat er ook moest gebeuren, was dat er meer immigranten tussen de journalisten geschoven moesten worden.
In de pauze sprak ik met een Duitse filmmaker. Hij deed mee met een wedstrijd die verbonden was aan deze conferentie. Aan de inzenders was gevraagd om een foto of een video waarin een positief beeld werd neergezet over immigranten. De hoofdprijs van 10.000 euro. Zelf dacht de Duitse filmmaker niet dat hij zou winnen. Want hij was kritisch. Ik wilde weten hoe dat dan zat. Nou, hij had een film gemaakt over voorwerpen die vluchtelingen hadden achtergelaten op de stranden van Tenerife. Zijn studenten hadden van die voorwerpen een soort kunst gemaakt en dat hadden ze opgehangen aan de huizen daar. Waarom dit ‘kritisch’ was ontging me, maar ik wilde de sfeer niet bederven. Ik wenste hem veel succes.
Na de pauze kwam de voorzitter van de jury heel uitvoerig aan het woord. Hij was zwart. Hij kwam uit Ethopië. Ooit was hij zelf ook met een bootje op Lampedusa aangekomen. Als hij de beelden uit Lampedusa zag, dan dacht hij niet ‘probleem’, maar ‘dat ben ik.’ Applaus.
Een panellid stelde voor dat we het woord ‘illegaal’ ook niet meer in de media moesten gebruiken. Want geen mens is illegaal. De gespreksleider vond dit een zeer belangwekkende opmerking. Hij voegde daar nog aan toe: Er bestaan ook geen nep-vluchtelingen.
Er kwamen ook positieve voorbeelden. In Tjechië worden er nu televisieprogramma’s gemaakt door immigranten. En in Portugal wordt er gewerkt aan de bewustwording over vooroordelen.
Er werd door het panel vastgesteld dat de beïnvloeding van de journalisten een ‘utopische taak’ was.
Er was nog een hoop werk te doen. Een van de panelleden haalde een voorbeeld aan. Bij een persconferentie van de extreemrechtse Marine Le Pen in Frankrijk waren enkele dagen geleden heel veel journalisten geweest. Marine Le Pen had daar gezegd dat de immigratie de Franse samenleving tientallen miljoenen euro’s kostte. En er was toen geen enkele journalist geweest met een kritische vraag. Terwijl het algemeen bekend was dat immigratie Frankrijk elk jaar juist tientallen miljoenen opleverde. Hij zei dat daar een onderzoek over was geweest. Hij noemde dat onderzoek niet.
Een congreslid zei dat we het meest fundamentele probleem eerst moesten aanpakken. En dit was het onderliggende racisme.
Ook werd vastgesteld dat het woord ‘immigrant’ afgeschaft moest worden. Want we hebben het over mensen, die de reis al achter de rug hadden. Je kon ze dan toch niet blijvend stigmatiseren met het woord ‘immigrant’?
Een ander panellid haalde het schrijnende voorbeeld aan van een journalist die positief over immigranten wilde schrijven, maar dat niet durfde omdat hij bang was zijn baan te verliezen.
Na afloop kregen we allemaal nog hapjes en drankjes. Het gratis diner sloeg ik maar over.
In Brussel was het op straat al stikdonker. De gangen bij Station Centraal waren vol met stomdronken Oost Europeanen. Dat was dan helaas wel weer negatief.[/cleeng_content]