Een vriend van me, een universitair geschoolde in eigen land maar hier medewerker bij een thuiszorgorganisatie, vertelde me hoe dat gaat met mensen die het werk doen in de thuiszorg.
Wat hij doet is het ‘werk’ dat een thuiszorgorganisatie dient te doen, het zorgen dus, en niet alles wat er allemaal nog meer gebeurt en gemanaged wordt. Uiteraard verdient hij veel, en krijgt hij maar weinig. Net andersom als bij het daar ook werkende woud van managers.
Zijn roosters worden vaak zo in elkaar gezet, dat hij van de ene naar de andere kant van de stad moet en van die andere kant weer naar de ene. Kortom, je vraagt je af wat het management eigenlijk doet als zoiets simpels al niet gewoon goed geregeld wordt. En dan de reistijden, want je bent niet van het ene moment op adres X om dat het volgende moment op adres Y te zijn. Daarmee wordt dus niet alleen geen rekening gehouden bij de planning, maar die reistijd wordt ook nog eens niet betaald. En dat betekent dus ‘overwerken’, want noodzakelijkerwijs arriveer je altijd overal later dan de ‘planning’ en een gewetensvol mens laat zorgbehoeftigen niet in de steek.
Liefst werkt men met zorgverleners op zodanige opeenvolgende contracten dat ze nooit in vaste dienst komen, en dus nooit iets op kunnen bouwen. De enige reden dat hij een vaste aanstelling kreeg is dat alle zorgontvangers in opstand gingen, toen ze dreigden hem enige maanden te moeten missen.
Ook op zorggebied wordt geknepen, een douche die voor een oude dame 35 minuten kost omdat ze zulke broze botten heeft, kan nu wel weer in 25 minuten, dat soort dingen dus.
Het zal best dat er allerlei dure overbodigheden in de thuiszorg zitten, maar die zitten mijns inziens dus niet in de zorg zelf.
Ik heb hier enig recht van spreken als voormalig lid van de Raad van Toezicht bij een thuiszorgorganisatie buiten Amsterdam in de periode dat het ‘bestuur’ ervan zogenaamd werd ‘geprofessionaliseerd’. Van bestuur werden we Raad, en de directie werd tevens bestuur. Als Raad werden we op afstand gezet, en mochten we alleen nog controleren op rechtmatigheid van besluiten van het bestuur, en verdraaid, alle besluiten aangaande salarisverhoging van de directie door het bestuur (inmiddels dus dezelfde personen) waren rechtmatig, en daar deed je als Raad dus weinig aan. Ik ben maar uit de Raad gegaan, want alleen kunnen applaudisseren voor iets dat geen applaus maar afkeuring verdient, dat ging me te ver.
Het zou me niet verwonderen dat de grote vlucht die kosten van zorg en bijvoorbeeld woningbouwcorporaties zo een grote vlucht genomen hebben, omdat bestuur en directie één gemaakt zijn, en de Raad er bij staat en er weinig aan kan/wil doen.
Volgens mij kan er aanzienlijk op de zorg bezuinigd worden indien bestuur en directie terugkeren naar het oude model, waarin het bestuur toeziet en macht heeft over de directie, in plaats van als toezichthouder als applausmachine te moeten fungeren.
Zou het zo simpel kunnen zijn? Ik denk van wel en waarom wat ooit makkelijk en doorzichtig was en (niet te vergeten) goed werkte, ooit veranderd is in een structuur die ieder misbruik makkelijker maakt, is me een raadsel. Of erger, misschien ook wel niet.
Het is diep triest wat hier gebeurt. Ik heb een kleine twee jaar geleden gezien hoe het systeem werkte rond mijn schoonmoeder (96), en heb tijdens de wake in de eindfase (die ook nog bijna twee maanden duurde) veel gesprekken gevoerd met de ziekenverzorgsters.
Het is het waterhoofd-syndroom. Bij elke reorganisatie gaan er aan de onderkant mensen uit, en de overgeblevenen moeten hetzelfde werk met minder verzorgsters doen. Uit de leiding verdwijnt niemand. Omdat de bezuinigingsoperatie zo goed gelukt is, krijgen de hoogste bazen opslag of een bonus. Twee jaar later opnieuw hetzelfde liedje…
Ik weet niet, Caroline, of het terugdraaien van het RvT-model naar het CvB-model veel oplevert. Het zal wel. Maar de meeste winst is te behalen door eens flink te snijden in het management. Voor elke lagere manager kun je, gemiddeld genomen, drie verzorgsters aan het werk zetten, en voor iedere hogere tot wel tien toe.
Maximaliseer daarnaast de hoogste salarissen (Balkenende-norm) en verbied kostbare, luxe kantoren en -inrichtingen, en je organisatie krijgt weer elan en gaat echt draaien.
In mijn regio zijn nu diverse ‘platte’ buurtzorg-organisaties aan het werk die dit werkmodel hanteren. Iedereen is laaiend enthousiast, de buurtzorgsters niet in het minst!
Dat denk ik ook, en mij leek dat te gaan door de huidige bestuursconstructie terug te brengen in oude staat, en geen zorgmolochen meer op te bouwen. Dan zou je als bestuur weer gewoon kunnen zeggen: ophouden met dat management uitbreiden, en de salarissen worden over de hele linie normaal. En als dat je als directeur niet bevalt, dan neem je maar ontslag. Zonder premie uiteraard, en als ze wilt verdienen alsof je in een commerciële organisatie werkt, dan ga je daar toch je marktwaarde beproeven?
Sprekend over 15 jaar geleden: de directeuren verdienden om te beginnen elk iets van fl 60.000,-., wat me netjes leek. Toen ik wegging was dat (binnen een jaar of 2) was dat al royaal boven de ton, en waren er ook opeens leaseauto’s en onkosten en dienstreizen naar van alles en nog wat, want een thuiszorg kan je niet draaien zonder te weten hoe dat in …vul maar een aantrekkelijke plaats in, gebeurt.
Een salaris van rond de 180 duizend euro voor een thuiszorg-management-directieschap is zonder meer tenminste 3 maal te veel.
Ja, de intellectuelen (managers) zorgen goed voor zichzelf. Had Fortuyn zijn revolutie maar af mogen maken.
Dit land lijdt al heel lang aan de ” managers disease”. Dat schorem zit werkelijk overal en op alle sleutelposities. Ik zie niet hoe hiervan af te komen. Misschien “de methode IS”, maar daar zijn we hiervoor te weekhartig. Het wordt dus een kwestie van “lay down and enjoy it”.
Ik weet het niet, of we van nature te weekhartig zijn voor wat dan ook. Onze voorouders waren dat in ieder geval niet. Terwijl Europa voortdurend strijdtoneel was (want andere volkeren waren geen partij, dus wilde je vechten dan moest je het wel onderling doen), hield men nog genoeg tijd over om de rest van de wereld onder de duim te nemen. Dus, of we weekhartig zijn, dat weet ik nog zo net niet. Wel dat we getraind worden niet te voelen wat we er eigenlijk over denken, over de puinhoop die van ons land gemaakt is en over door wie dat is gedaan.
Kortom, we krijgen het echt wel opgelost, want zo kunnen we de boedel natuurlijk niet nalaten.