Door Gert Jan Mulder

Hoe vaak ik die vraag al heb gekregen weet ik niet, maar op de meest vreemde momenten kreeg ik de afgelopen jaren verwijten naar mijn hoofd geslingerd, waar ik me in godsnaam mee bemoeide.
Waar ik me nu in hemelsnaam druk over maakte?

‘Jij zit daar lekker op je Estancia in dat heerlijke Uruguayaanse klimaat over je landerijen te turen en je koeien te tellen, en waarom maak je je dan zo druk over de gang van zaken in Nederland? ‘

Mensen als bijvoorbeeld Mark Rutte, die zelf een zeer succesvolle en eerzame carrière (!) doorbracht als expat in de verre vreemde, begrijpen dat iets makkelijker, maar voor de meeste mensen die nooit de kans of gelegenheid hebben gehad om in een ander land te wonen, behoeft het enige toelichting en uitleg.

Het feit dat mensen hun vaderland achter zich laten heeft dikwijls vele motieven. Ik woon in Uruguay en veruit het overgrote deel van Uruguayanen die dit mooie Uruguayaanse land achter zich lieten en hun heil elders gingen zoeken deden dat niet uit vrije keuze, maar meestal om hun bestaansrecht te verdedigen. Ze konden hier geen werk en inkomen verwerven en werden zogenaamde economische vluchtelingen. Hier is overigens niets mis, maar ik laat de bespreking daarvan voor een andere keer. Uruguay is een Latijns Amerikaans land en de meeste van deze landen hobbelen van de ene crisis naar de andere. Ook grote groepen Nederlanders hebben door de geschiedenis heen hun vaderland achter zich moeten laten om hun heil elders te zoeken. Wie garandeert dat Nederlanders zich dat in de toekomst bespaard zal blijven?

Uruguayanen die Uruguay  (tijdelijk)  hebben verlaten mogen in tegenstelling tot wij Nederlanders niet in hun vaderland stemmen, tenzij ze voor de stemming terug komen en zo fysiek op de dag zelf hun stem komen uitbrengen.

Mijn situatie is een heel andere. Geen economische vluchteling, maar afhankelijk van diegene die de vraag stelt heb ik 1000 en 1 redenen waarom ik in dit mooie land woon.  Driehonderd dagen per jaar schitterend weer is 1 zo’n reden. Daarnaast spreken me aan: de vrijheid, de ruimte en het feit er in dit land dat 5 keer groter is dan Nederland slechts iets meer dan 3 miljoen mensen wonen, waarvan de helft in de hoofdstad Montevideo. Sinds ik bijna 30 jaar geleden voor het eerst voet zette op dit continent heeft het me niet meer losgelaten. Ik ben er op vele verschillende manieren door gegrepen, inclusief door middel van 1 van mijn 3 huwelijken.  Mijn ervaringen zullen ongetwijfeld voeding geven aan enkele toekomstige columns.

De situatie van een allochtoon in Uruguay is van een hele andere orde dan die van de meeste allochtonen in Nederland. Er is geen overheid die zich om allochtonen bekommert, en subsidies zijn er niet. Wilt u de taal leren: ga uw gang! Heeft u geen uitzicht op inkomen, dan blijft u buiten. Bestaat er een risico dat u op termijn gebruik zult moeten maken van sociale voorzieningen, dan komt u er niet in. Kunt u zich zelf niet redden, dan zoekt u dat maar lekker zelf uit. Vindt u dat u wordt achtergesteld om het een of het ander, dan heeft niemand enige boodschap aan. Denkt u dat Uruguay op u zit te wachten en u een baan gaat aanbieden: vergeet het maar. Eerst helpen wij al onze familie, vrienden, kennissen en kennissen van hen aan een baan. Heeft u speciale of bijzondere talenten: fijn voor u, maar Uruguay zit niet om u verlegen. Uruguay en de Uruguayanen hebben het doorgaans goed met zichzelf getroffen en hebben geen buitenlanders nodig.

Kortom de status van een allochtoon is hier van dien aard, dat ze er niet eens een politiek correct woord voor gebruiken. De meest gangbare zijn: gringo en extranjero.

Er wonen slechts een 100 tal Nederlanders alhier, dus zelfs als wij ons heel goed zouden organiseren, dan nog zijn wij een volstrekt onbetekenende minderheid. Normaal moet je je als allochtoon aanpassen in het woonland van je keuze en dat is ook het geval in Uruguay.  Een kritische mening over dit land en de mensen wordt – terecht - niet alleen niet op prijs gesteld, maar werkt (vrijwel) altijd in je nadeel.  De Nederlandse politieke en bestuurlijke elite heeft nagelaten om dat aan immigranten in Nederland uit te leggen.

Uruguay daarentegen is vooral het land van en voor Uruguayanen. Buitenlanders worden heel vriendelijk en positief bejegend, maar allochtonen hebben hier bijvoorbeeld geen enkel stemrecht. Veel buitenlanders worden soms gezien als een opportunity. Ze kunnen je aanzien voor een zak geld en als u niet oplet bent u datgene dat u bezit vlot kwijt. Als je ruzie wilt dan moet je het land, de landsaard, of de bevolking bekritiseren. Zelfs met 4 van mijn 6 kinderen die in Uruguay zijn geboren en dus automatisch de Uruguayaanse nationaliteit hebben, heb ik geen enkele privileges. Het is dus echt een woonland en tenzij ik de moeizame procedure van nationalisatie zou ambiëren, blijf ik altijd een ‘gringo’. Een allochtoon. Een buitenlander. Ik kan er echter heel goed mee leven. Ben een gast en blijf een gast en moet me daarnaar gedragen. Het hoort zo.

Mijn relatie met Nederland is echter een hele andere. Ik ben er niet alleen geboren en opgegroeid, maar al mijn wortels liggen daar.  Sommige bloedlijnen gaan terug tot de 13e eeuw terwijl het Veluwse geslacht Mulder haar gedocumenteerde oorsprong vindt in de 16^e eeuw in het mooie plaatsje Otterlo.  Ik ben de 4e generatie Gert Jan Mulder en de vijfde komt jullie levens wellicht ook ooit opfleuren. Daarnaast woont het overgrote deel van mijn familie in Nederland, inclusief de twee oudste kinderen (psychologe en bedrijfseconoom), en een eerste kleinkind, liggen mijn ouders en voorvaderen er begraven, ligt er nog wat bezit, staat er wat geld op de bank, zitten er (vooralsnog) wat reserves in het pensioenfonds etc. Ik ben nu alweer een heel tijdje weg maar als jullie het te gek maken kan ik morgen weer terug zijn. Die deur staat altijd open.

Het betekent voor mij dan ook dat het enige land waar ik me naar mijn mening met recht druk over kan, mag (en moet) maken Nederland is en ik doe dat dan ook naar hartenlust, met passie, met betrokkenheid, met diverse (eigen)belangen, met oog op de toekomst, met het Nederlandse hart op de juiste plaats ondanks dat het me momenteel niet gegeven is om er te wonen. Ik heb er echter wel mijn pied-à-terre, zowel fysiek als spiritueel.

Via de columns in dit prachtige online medium - De Nieuwe Realist - wil ik u er met enige regelmaat deelgenoot van maken.

U weet nu waarom ik me ermee bemoei!

At your service

Dr. Gert Jan Mulder