NRC vertelt weer bloedsprookje over Israël

Door Hans Moll

Bij een aanslag in Oost-Jeruzalem werd deze week de 3 maanden oude baby Haya-Zissel Brown gedood. De Palestijnse dader werd op de vlucht door de politie doodgeschoten. Een kort en triest bericht van het soort waar we droevig genoeg bijna aan gewend zijn.

Over dit incident heeft de nieuwe correspondent van NRC Handelsblad in Israël Derk Walters een kort stuk geschreven. is. De kop boven het artikel luidt: Binnen enkele uren weet Israël alles over de gedode baby. Voor wie het veelgeprezen boek Het zijn net mensen van oud-NRC-correspondent Joris Luyendijk kent, is het alsof Luyendijk’s geest is weergekeerd.

Joris Luyendijk was in Israël tijdens het Mohammed al-Dura incident in september 2000 en de Ramallah lynchpartij een week later. Al-Dura zou door Israëlische soldaten zijn doodgeschoten. In Ramallah werden twee Israëlische reservisten letterlijk aan stukken gescheurd door een Palestijnse meute.

Van de laatste gebeurtenis zijn westerse journalisten getuige geweest. Luyendijk schrijft daarover dat de Palestijnse autoriteiten ‘probeerden’ hun foto’s, films of aantekeningen ‘in beslag te nemen’. Hij heeft niet vermeld dat die pogingen gepaard gingen met geweld en dreigementen.

Wel heeft Luyendijk in Het zijn net mensen genoteerd dat daags voor de lynchpartij het toegetakelde lijk van een Palestijn was gevonden. De man, zo luidde het verhaal, zou door een Israëlische moordbrigade zijn vermoord. De lynchmeute zou hebben gedacht dat de reservisten deel uitmaakten van zo’n moordbrigade.

Het verhaal over de vermoorde Palestijn is nooit in de Israëlische pers terecht gekomen, zegt Luyendijk. Hij vindt dat jammer, want dan hadden we, de lezers, de woede van de lynchmeute beter begrepen. Maar de ‘moord’ die Luyendijk als feit presenteert is een gerucht. Een gerucht dat volgens de Israëlische autoriteiten is ontstaan nadat een Palestijn bij een auto-ongeluk was omgekomen.

Luyendijk heeft kortom bewust een belangrijk feit verzwegen; namelijk het gewelddadig onderdrukken van journalistieke vrijheid. Daarnaast heeft hij een door de Palestijnse politiek ingeblazen gerucht als waarheid doorgegeven. Twee journalistieke doodszonden.

Over Luyendijk en de latere NRC-correspondenten Guus valk en Leonie van Nierop heb ik de nodige noten gekraakt in Hoe de nuance verdween uit een kwaliteitskrant/ NRC Handelsblad neemt stelling tegen Israël. (2011 Bert Bakker)

Waarom roept Walters journalistiek die van Luyendijk in herinnering? Luyendijk spreekt verwijzend naar de Ramallah lynchpartij van een ‘geoliede pr machine’ van Israël. Binnen een mum van tijd weet je alles over de slachtoffers. Vergelijk Walters: Binnen enkele uren weet Israël alles over de gedode baby.

Maar is het erg dat Israëlische slachtoffers onmiddellijk een gezicht krijgen? Is dat een voorbeeld van een ‘geoliede pr machine’ en zou het in ons land er journalistiek gesproken anders aan toe gaan?

Net als Luyendijk dat deed met de reservisten zet Walters de dood van de Israëlische baby tegenover die van een Palestijns ‘ slachtoffer’, het vijfjarige meisje Inas Shawkat Khalil. Zij werd 19 oktober jl. doodgereden door een Israëliër.

Luyendijk wist meteen te vertellen dat een Palestijn door Israëliërs was vermoord. Walters houdt een slag om de arm. Hij schrijft dat niet is bewezen dat de man die Inas doodreed, een Israëlische kolonist, een ‘doelgerichte aanval’ uitvoerde. Maar hij sluit dat uitdrukkelijk niet uit. Hij voegt er namelijk aan toe dat ‘kolonisten vaker geweld gebruiken tegen Palestijnen’. In dezelfde suggestieve vorm sluit hij zijn artikel af met: ‘De verdachte die eerst doorreed en pas later de politie belde, mocht naar huis’. Inderdaad verdacht, doorrijden na een ongeluk en dan gewoon naar huis mogen als je dat ongeluk hebt gemeld.

Nu weten we helaas maar al te goed dat Palestijnen auto’s, shovels, tractoren en wat dies meer zij, gebruiken om Israëlische burgers te doden. De mate waarin dit gebeurt, en dat weet Walters, staat niet in verhouding tot wat er aan vergelijkbaar geweld door Israëlische burgers tegen Palestijnen wordt uitgeoefend. Zodra dit ook maar wordt vermoed, treedt de Israëlische autoriteit hard op.

Waarom is dan die automobilist naar huis gestuurd? Waarom is het bericht over Inas Shawkat Khalil – in tegenstelling tot de dood van Haya-Zissel Brown - een ‘klein bericht op de binnenpagina’s’ geworden?

Omdat er niet eens de schijn van opzet bestond.

Highway 60 waar de aanrijding plaatsvond is een smalle rijweg waar ook zwaar verkeer gebruik van maakt. Er is geen trottoir. De meisjes liepen naast elkaar. De chauffeur stopte pas in Ofra omdat hij bang was gelyncht te worden door Palestijnse omstanders. In Ofra belde hij meteen de politie. Uit een voorlopig onderzoek concludeerde de politie dat het om een ongeluk ging. 

Maar Walters heeft zijn punt gemaakt. Palestijnen en Israëliërs doden elkaars kinderen en Israëliërs gaan vrij uit. NRC kan tevreden zijn met deze correspondent, het bloedsprookje wordt voortgezet.