Sterke toename niet-Westerse allochtone jongeren in Amsterdam

De gemeente Amsterdam suggereert dat de stad steeds blanker wordt. Jonge studenten trekken naar de stad, trouwen, krijgen kinderen, blijven. Maar dat is een vertekening van de werkelijkheid. Of, iets minder diplomatiek gezegd: De gemeente liegt ons een werkelijkheid voor. De derde generatie allochtonen wordt namelijk niet meer in de statistieken opgenomen als ‘allochtoon.’ In de echte wereld blijft het aantal autochtone kinderen in de stad scherp afnemen en neemt het percentage niet-Westerse allochtonen onder de jongeren alleen maar toe.

Floris van der Berg van Saparea maakte een herberekening.

Geboortecijfers bevolking Amsterdam naar herkomstgroepering

Door Floris van den Berg van Saparoea^[1]

 

In Amsterdam worden ieder jaar meer baby’s geboren, sinds een aantal jaren. Nog altijd zijn het er weinig, vergeleken met vroeger. Maar de afgelopen paar jaren is het geboortecijfer in Amsterdam hoger dan in de rest van Nederland. Dit roept de vraag op: Waar komen die kinderen vandaan?

De gemeente Amsterdam denkt dat het komt doordat gezinnen vaker in Amsterdam blijven wonen. Wat deze zin ook betekenen mag. Het CBS en het Planbureau van de Leefomgeving schrijven dat grote steden meer kinderen hebben dan kleinere. Dat is geen antwoord, maar roept meer vragen op. Als we naar de samenstelling van de bevolking van Amsterdam, Den Haag en Rotterdam kijken dan vallen een paar verschillen op met de rest van Nederland. De drie steden hebben veel meer allochtonen in de bevolking, westers zowel als uit de derde wereld. Die allochtonen zijn relatief jong. De drie grote steden hebben dus veel minder (proportie) ouderen, bejaarden, binnen hun gemeentegrenzen dan andere gemeenten.  En twee van de drie steden hebben  universiteiten en ander hoger onderwijs binnen de stad. Er wonen dus veel jonge mensen, zo tussen de 20 en de 30 jaar.
De drie grote steden hebben een beetje een vreemde geschiedenis. Ruim een derde van de bevolkingen verliet deze steden tussen 1960 en 1985. Van 1972 tot 2010 was er een bevolkingswisseling. Veel Nederlanders verlieten deze steden, veel westerlingen en mensen uit de 3e wereld kwamen er binnen. Die ontwikkeling gebeurde niet in alle steden, alleen in de G3. Netto. In Amsterdam woont nu ongeveer de helft van het aantal etnische Nederlanders dat er ooit woonde.  Dit heeft zijn weerslag op de geboorten, naar herkomstgroepering van het kind.

 

Het geboortecijfer naar herkomst van het kind, en de aantallen kinderen naar herkomstgroepering (van het kind) tonen een verrassende ontwikkeling. Van 1960 tot 1990 daalde het aantal Nederlandse kinderen sterk in onze stad, en vanaf 1975 nam met name het aantal kinderen uit de derde wereld een grote vlucht.

1960: In Amsterdam woonden  270.000 0 tot en met 19 jarigen. Het zijn voor meer dan  95% Nederlanders. 2014: Er wonen hier nog maar 165.000 jongeren van deze leeftijd. Daar zijn nog 65.000 Nederlanders onder (39,5%). Tweehonderdduizend minder dan 54 jaar geleden. Oef.

In 2014 lijkt het alsof het aantal Nederlandse kinderen weer groeit. En de gemeente suggereert dan die groei in Nederlandse kinderen zit.^[2] Ik heb dat eens nagerekend. Vrijwel alle  kinderen die te boek staan als niet-westerse of westerse kinderen zijn 2e generatie kinderen van tenminste 1 ouder uit de 1e generatie. De 1ste generatie allochtonen, dat zijn dus hun ouders. De kinderen van volwassenen uit de 2e generatie zijn derde generatie. Zij gelden als Nederlanders. Die kinderen zijn Nederlands naar paspoort, niet naar etniciteit. ^[3]

De gemeente Amsterdam geeft geen informatie over de derde generatie allochtonen. En over de eerste generaties mondjesmaat. Ik heb het daarom zelf berekend. En wat blijkt. Als we aannemen dat de 2e generatie allochtonen net zoveel kinderen krijgt als hun ouders, dan worden er nog maar heel weinig etnisch Nederlandse kinderen geboren in Amsterdam, ik bedoel Nederlandse kinderen naar herkomst van het gezin waar ze in wonen.

Als de allochtonen uit de derde wereld daarentegen moderniseren en zich meer aanpassen aan de Nederlandse gewoonten, dan krijgen ze net zo veel kinderen per stel als Nederlandse stellen. Dat is dan nog altijd een hoop officieel Nederlandse kinderen. Dan worden er per jaar nog 3.400 kinderen uit Nederlandse gezinnen geboren in Amsterdam, en geen 5.000. Dat is geen groei, dat is voortgaande krimp. (zie figuur kinderen naar herkomst gezin)

 

Maar er komen toch juist meer Nederlandse kinderen

Als je het aantal levendgeboren kinderen deelt door het aantal inwoners, of door het aantal inwoners van 20 - 45 jaar, dan krijg je een geboortecijfer. Het relatief hoge geboortecijfer van Nederlanders in Amsterdam wordt verklaard door het hogere geboortecijfer van westers en niet westers allochtonen van de 2e generatie en / of door het aantal Nederlandse kinderen dat geboren wordt in allochtone gezinnen. En niet door een toenemende vruchtbaarheid onder Nederlandse volwassenen.

Ik zal dat uitleggen. Onderzoek en Statistiek en het CBS publiceren geboortecijfers naar herkomst van het kind. Alle Nederlandse kinderen komen uit Nederlandse gezinnen, en uit allochtone gezinnen van de tweede generatie. In de cijfers van de allochtone kinderen zitten alleen de kinderen uit gezinnen van de eerste generatie. Allochtonen van de tweede generatie krijgen Nederlandse kinderen, bij wet. Het berekende geboortecijfer van de Nederlandse bevolking is te hoog, omdat in dat cijfer ook de kinderen uit allochtone gezinnen van de tweede generatie worden meegenomen.  Het geboortecijfer van de niet-westerse allochtonen is te laag, omdat hun kinderen uit de derde generatie bij de Nederlanders meetellen.   Ik heb bovenstaande grafiek gemaakt op basis van berekeningen waarin ik twee scenario’s naast elkaar zet. In de grafiek kinderen naar herkomst gezin is links de verdeling gegeven die ontstaat als niet-westerse allochtonen van de tweede generatie in hun gedrag meer lijken op Nederlanders: als zij een geboortecijfer bereiken dat gelijk is aan dat van Nederlanders. Rechts is de verdeling die ontstaat als zij net zo veel kinderen krijgen als hun ouders. In beide gevallen zijn er veel minder kinderen uit Nederlandse gezinnen in Amsterdam, dan er officieel Nederlandse kinderen zijn. Naar alle waarschijnlijkheid worden er niet 5000 maar slechts 3400 of minder etnisch Nederlandse kinderen geboren in onze stad.

De beschreven berekening heb ik gemaakt voor de jaren 2002 tot en met 2013. En zelfs in die korte periode is te zien, dat het percentage etnisch Nederlandse baby’s in Amsterdam afneemt, naarmate de tweede generatie allochtonen ouder wordt en meer kinderen krijgt.

 

Het belang van de zaak

Deze berekeningen zijn van belang. Ambtenaren van de Dienst Ruimtelijke Ordening, van Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling en van Onderzoek en Statistiek presenteren met enige regelmaat rapporten waarin zij stellen dat het aantal Nederlanders in Amsterdam toeneemt. Zij suggereren in die teksten dat academici uit andere universiteitssteden zich in Amsterdam vestigen, hier gezinnen vormen en kinderen krijgen. De groei van het Nederlandse kindertal in Amsterdam zou voort komen uit die nieuwe gezinnen en uit hier afgestudeerden die in Amsterdam blijven wonen. De onderzoekers en rapporteurs melden steeds weer dat er meer Nederlandse gezinnen in Amsterdam zijn dan een paar jaar geleden. En dat hun aantal groeit. Dat blijkt dus niet te kloppen. Er komen niet meer volwassen Nederlanders naar Amsterdam. Er wonen nu minder 30 tot 50 jarige Nederlanders in onze stad dan een paar jaar geleden. En er wonen veel alleenstaanden hier. Niet meer gezinnen. De in Amsterdam geboren Nederlandse kinderen komen niet uit Nederlandse gezinnen. Het zijn kinderen van tweede generatie allochtonen. Daar is niets mis mee. Maar het zijn geen kinderen uit een roomblanke tsunami die Maarten van Poelgeest (wethouder GroenLinks) en ambtenaar Julian Jansen rapporteerden.

 

Nieuwe Nederlanders zegen of ramp?

Zijn de nieuwe Nederlanders een zegen of een ramp voor Amsterdam? Ik weet het niet. Het is wel belangrijk ze te zien als wat ze zijn: In Zuidoost worden de afgelopen tien jaar jaarlijks meer Nederlandse kinderen geboren in Surinaamse gezinnen. Over een jaar of twintig zijn er geen niet-westers allochtone Surinaamse of Antilliaanse kinderen meer in onze stad. De Turken, Marokkanen en andere allochtone groepen volgen wat later. Net zoals het gegaan is met de Duitsers, Belgen, Italianen en Indonesiërs. De vraag is alleen of de Surinamers, Antillianen, Turken en Marokkanen net zo op zullen gaan in de Nederlandse samenleving in Amsterdam als de eerdere groepen allochtonen dat deden. Aan Tekla en Thijs merk je niet dat ze Italiaanse voorouders hebben. Mijn Indische of Molukse vrienden, daar merk je thuis wel dat ze Indische of Indonesische wortels hebben: Eten, meubels, leuke t-shirts met Anak Maluku etc. Amsterdam Zuidoost is een geheel Surinaams / Antilliaanse wijk. Kinderen die daar opgroeien zitten permanent in de Surinaams /Antilliaanse cultuur. Dat is niet erg, misschien juist leuk, maar erg Nederlands is het niet. Hetzelfde geldt voor kinderen die opgroeien in de Noord-Afrikaans / Turks /islamitische wijken in Nieuw-West, of in delen van Oost en Zuid en West. Die kinderen groeien op in een monoculturele omgeving, de omgeving van de herkomst van hun ouders.

De ontwikkeling die nu in Amsterdam plaats vindt heeft gevolgen voor bijvoorbeeld het basisonderwijs en voor het voortgezet onderwijs. Als mijn veronderstellingen kloppen, dan zal het onderwijs verder segregeren, dan zullen buurten verder segregeren, en dat zullen Amsterdam, Rotterdam en Den Haag net zo veranderen als de steden aan de Amerikaanse oostkust. De Vogelaarwijken zullen niet verdwijnen. Ze zullen groeien. Tenzij de tweede en derde generatie zich losvechten van de omstandigheden waarin ze nu verkeren. Hoe het loopt? We zullen het meemaken. Maar doen alsof Amsterdam weer een Nederlandse stad wordt, etnisch en cultureel gezien, is dom, en fout. En de huidige ontwikkeling is in mijn ogen negatief.

 

Leesbaar, Kroniek van gebeurtenissen in Amsterdam

Uitgave: Leefbaar Oost

Leesbaar wordt geschreven op een Mac met pages, gezet in Arnhem blond

Alle rechten voorbehouden.

^[1] Alle cijfers die ik gebruik als basis voor voor dit artikel komen van CBS en van O en S van de gemeente Amsterdam. Berekeningen en grafieken zijn van mijn hand.

^[2] Zie tabellen O en S bevolking naar leeftijd en herkomstgroepering 1998 - 2014.

^[3] Zoals Chinezen, Italianen en Ieren in de USA Chinezen, Italianen en Ieren blijven.