Prof. Dr. Lex Hoogduin was tweede man bij de Nederlandse Bank, persoonlijk assistent van Wim Duisenberg bij de ECB en speelde een grote rol bij de introductie van de euro. Dr. Gert Jan Mulder is bedrijfseconoom, tegenstander van de EU en aanhanger van Geert Wilders. De twee gaan in gesprek over de EU, over wat de economie vermag en over de PVV. Een gesprek in drie delen. Hier het eerste deel.
Een twee/twist gesprek tussen Prof. dr. Lex Hoogduin[1] en Dr. Gert Jan Mulder over een aantal onderwerpen waarin ze naar verwachting verschillende opvattingen hebben. In dit eerder gebruikte format krijgen beiden de mogelijkheid om enkele vragen / punten in te brengen die vervolgens worden besproken middels hoor en wederhoor. Lex Hoogduin is een vooraanstaand Nederlands econoom, zat lange tijd bij de Nederlandse Bank en werkte zich daar met enkele tussenstapjes op tot tweede man. Hij was enkele jaren persoonlijk assistent van Dr. Wim Duisenberg bij de ECB en speelde een sleutelrol bij de totstandkoming van de euro. Sinds enkele jaren is Lex Hoogduin hoogleraar in zowel Amsterdam, als in Groningen. Alhoewel Lex Hoogduin van oorsprong gespecialiseerd is als monetair econoom is zijn interesse en onderzoek de laatste jaren verschoven richting de economie van complexe systemen en onzekerheid binnen financiële markten en instellingen[2].
Dr. Gert Jan Mulder is bedrijfseconoom, boer, vader van 6 kinderen, co-auteur van enkele boeken op gebied van relatie psychologie en columnist bij De Nieuwe Realist (daarvoor bij Sezen en De Dagelijkse Standaard), is een oud Rabobankman met een voorliefde voor Latijns Amerika, waar hij sinds lange tijd woont met vrouw en kinderen op Estancia Wekerom. Gert Jan Mulder heeft doorgaans uitgesproken standpunten ten aanzien van de EU, de euro, islam en de politiek in Nederland en staat te boek als pro Wilders.
Het was het laatste stuk van Mulder getiteld, “Niemand maakt zoveel waar als Wilders”[3] dat de aanleiding was voor dit gesprek. Het gesprek is echter veel breder zoals u zult kunnen lezen.
Veel plezier.
GJ: Lex, wij zijn van dezelfde generatie, komen allebei voort uit de financiële sector, maar als je nu iets anders had kunnen kiezen dan het beroep econoom wat had je dan willen worden?
LH: Als kind wilde ik piloot worden. Mijn opa werkte in het restaurant bij de KLM. Daarna wilde ik wiskundige worden, maar dat vond ik uiteindelijk te abstract. Ik ben een kind van de jaren zeventig. Wilde dus de wereld verbeteren. Ik had op de middelbare school vrijwel alleen B-vakken, geen economie. Toen stuitte ik op een Aula pocket over Keynes en toen wist ik het: economie. Een vak dat mij zou helpen te begrijpen waarom we er wel in slaagden een mens op de maan te zetten, maar er maar niet in slaagden iedereen van een baan te voorzien. En je kon er wiskunde bij gebruiken! Anders had ik waarschijnlijk biochemie gaan studeren. Dat gaf een test aan als goed aansluitend bij mijn belangstelling.
GJ: Je staat te boek als iemand die een sleutelrol speelde bij de totstandkoming van de euro. Je ziet het misschien zelfs wel als je baby. Kun je je omstandigheden voorstellen waaronder je er afstand van zult moeten nemen, zoals meer en meer euro critici beweren? Bijvoorbeeld dat “one size fits all” nooit tot het naar elkaar toe groeien van landen kan leiden.
LH: Voor mij is de euro onderdeel van het historische proces dat na de Tweede Wereldoorlog startte om Frankrijk en Duitsland vreedzaam en welvarend te laten samen leven. Dat is met vallen en opstaan gegaan, maar is per saldo tot nu toe succesvol geweest. Er is in Europa een politiek/economische orde ontstaan, waar van alles op is aan te merken, maar hij heeft vrede en voorspoed mogelijk gemaakt. Ik zie geen verstandigere weg dan te bouwen op die orde. Mocht deze orde uiteenvallen, en dat kan, dan vrees ik dat wij een zeer ongewisse tijd in gaan. De euro zou dan ook verdwijnen.
GJ: Wat zijn onze verschillen op dit onderwerp enorm. Je gebruikt precies de argumenten die tegenstanders van deze EU gebruiken om te laten zien dat het anders moet. Wij staan lijnrecht tegen over elkaar. Niet overigens in de analyse van het historische gegeven dat wij middels samenwerken en integratie in Europa bewerkstelligen dat militaire conflicten kunnen worden voorkomen. Wel in de constatering wat de EU en de Euro ons hebben gebracht verschilt jouw analyse 180 graden met die van EU critici. Mijn belangrijkste bezwaar tegen deze EU is dat de politici de burgers in de EU niet hebben meegekregen. Dat “democratische” tekort gaat nog voor veel problemen zorgen. Het cynische is bijvoorbeeld dat er zonder Nigel Farage geen mens naar de debatten in het EU parlement zou kijken. Er is anderzijds ten aanzien van de Euro zeer veel bewijs dat ze juist niet heeft gebracht wat zij heeft beloofd. De tijd zal het leren. Jij en ik kunnen er niets meer aan doen.
LH: Wat trekt jou zo aan in Latijns-Amerika?
GJ: Het was liefde op het eerste gezicht Lex. Ik werd als 28 jarige, area manager Latijns Amerika voor de Rabobank. Ik wist er niets vanaf, sprak de taal niet en was er nooit geweest. De verantwoordelijke directeur dacht toen in 1986 dat Rabobank in Latijns Amerika (4 jaar na het uitbreken van de LA schulden crises) toch niets kon doen, dus dat ik daar weinig kwaad kon uitrichten. Dat pakte anders uit. Ik heb de enorme kansen met beide handen aangegrepen. Was in één keer mijn eigen baas over een heel continent en ben er met 100% ingevlogen: letterlijk en figuurlijk. Ik zou er een boek over kunnen schrijven Lex. De eerste keren reizende in de verschillende landen moest ik heel erg wennen aan de stuitende armoede die ik niet kende. Het viel me echter op dat veel mensen ondanks dat ze zo arm waren, gemiddeld veel gelukkiger leken dan de mensen in Nederland. Dat aspect aan Latijns Amerika heeft me altijd geboeid. In Venezuela en in Brazilië wonen de mensen die het meest gelukkig zijn met hun seksleven: 44 /43 % zijn uiterst (!) tevreden. Het fascineert me en ik denk na zoveel jaren beter te begrijpen - en vooral te voelen - waarom dat zo is. Verder is alles echt hier. De economie is hard en ruw, mensen leven en beleven economie in optima forma. Alles wordt hier uitvergroot. Armoede, rijkdom, falend overheidsbeleid, corruptie, emotie, geluk, vrouwelijk schoon, eten, drinken, samenleven, contact en afstand tussen mensen, vriendschap, de natuur, de geuren, de muziek, ruimte, vrijheid. Kortom een boek vol. En dan heb ik het nog niet eens gehad over het goddelijke klimaat. Ik ben 10 jaar getrouwd geweest met een Uruguayaanse vrouw.
LX: Waarom voel je je tegelijkertijd zo betrokken bij Nederland?
Gj: Wat een heerlijke vraag. Ik heb er een column aan gewijd onlangs, omdat veel mensen me erop aanspraken. Ik ben allochtoon in Uruguay. Ik word nooit een Uruguayaan ondanks dat 4 kinderen hier werden geboren en de oudste twee hier in hun jeugd enkele jaren opgroeiden. Ik moet me als gast gedragen in Uruguay, mag en kan niet stemmen en mijn mening wordt nauwelijks op prijs gesteld als ik al wel eens iets vind. Het is hun land. Ik respecteer dat. Mijn familie in Nederland gaat terug tot de 13e eeuw. Ik ben er geboren, mijn ouders liggen er begraven, mijn oudste kinderen en mijn eerste kleindochter wonen er. Zo ook mijn drie zusters. Ik ben en voel mij 100% Nederlander. Wij hebben een pied a terre en willen er graag langere periodes doorbrengen per jaar omdat wij vinden dat dit ook belangrijk is voor onze 4 kleine kinderen en de andere twee. Het contact met Nederland, met familie, vrienden, het klimaat, de ongekende rijkdom. Ook daar heb ik ooit een column over geschreven, waaruit bleek dat wij ons vrijwel precies hetzelfde gedragen als Marokkaanse of Turkse immigranten in Nederland.
LH: Waarom speel je zo vaak op de man als het om mensen met een andere opvatting gaat? Is ogenschijnlijk zo weinig libertair.
GJ: Guilty as charged Lex. Ik ben doorgaans een aardige man, sociaal, leuk en prettig in de omgang, maar ik heb een paar nare kanten en dit is er één van. Het komt denk ik naast mijn persoonlijkheid door de tijd en de omgeving waarin ik opgroeide. Op de één of andere manier waren wij heel hard en akelig voor elkaar op de middelbare school. Tijdens de militaire dienst was niet anders. Er werd vrijwel altijd op de man gespeeld. Afzeiken noemde wij dat. Er werd heel wat afgezeken. Erg naar en het blijft nog steeds bij me. Ik weet niet of je specifieke voorbeelden bij de hand hebt, maar als je die met me deelt dan wil ik er graag op reageren. Misschien kan ik dan ook mijn excuses maken jegens die mensen. Ik heb anderzijds in een andere column weleens uitgelegd waarom ik geloofde in ontologisch relativisme en 100% erken dat de mening van een ander er evenveel toe doet als die van mij. Mocht ik dat soms anders weergeven dan is ook dat een groot tekort. Ik ben er overigens zeer kritisch over onderhouden door reaguurders: dat “agree to disagree”. Ze vonden het maar zwak.
[1] http://www.elsevier.nl/Biografie/achtergrond/2011/11/Lex-Hoogduin-ELSEVIER319095W/
[2] http://www.rug.nl/news/2013/05/130521hoogduin?lang=en
[3] http://joostniemoller.nl/2014/10/niemand-maakt-zoveel-waar-als-juist-wilders/
Ben benieuwd naar het vervolg.
En als tijdelijk buiten Nederland gewoond hebbende Nederlander: nooit voel je je Nederlandser dan dan. Sterker: voordat ik elders gewoond had, had ik me zelfs nooit Nederlander gevoeld, want dat was zo vanzelfsprekend om te zijn dat je je dat gevoel niet eens realiseerde te hebben. Zo is lachen (en klagen, ik geef het toe) veel makkelijker met een stel andere Nederlanders dan ‘internationaal’. Dat laatste lukt maar zelden, vreemd niet?
Hoogduin zat er de afgelopen vijf jaar telkens naast met zijn voorspellingen van inflatie als gevolg van het verlagen van de rente en het vergroten van de money supply. Juist het tegenovergestelde van hetgeen Hoogduin voorspelde gebeurde.
Werkelijk slimme mensen (IQ+EQ) geven toe dat ze fout zaten en leren ervan, Hoogduin blijft tot op de dag van vandaag pleiten voor begrotingsevenwicht en ‘conservatief’ beleid door de ECB.
Hoogduin weigert de euro als oorzaak van de lage groei in de EZ aan te wijzen en heeft het in dit verband, weinig verrassend, ook zelden over de lage mate van monetaire soevereiniteit als de structurele fout in ‘ons’ fiat geldsysteem.
Wanneer men van de economie de armen en benen afhakt wordt het een politiek instrument. Euro adepten hebben de economie tot slachtoffer van hun wensdenken gemaakt. Het is een echte religie met als bijbel ‘one size fits all’ en de euro als God. Intelligentie doet er niet toe, want iedereen kan op een magisch fundament een volstrekt rationeel betoog bouwen. Maar dat neemt niet weg dat ‘one size fits all’ juist voor economen de grootste blunder aller tijden is wanneer er in geen honderd jaar sprake kan zijn van een optimaal valuta gebied (OCA). De conclusie luidt dan ook dat top economen hun vak misbruikt hebben om diepgewortelde religieuze wensen in vervulling te doen gaan. Deze dwalers zouden hun licht eens op moeten steken bij dal economen.
Zoals LH al suggereert: de Europeesche Statengemeenschap is een vroeg 20e eeuwse “oplossing” voor een laat 19e eeuws “probleem” (gekaapt door de banksters in de tweede helft van de 20e eeuw, maar dat is een ander verhaal). Dus als idee volkomen achterhaald.
Ik hoop van harte dat de heer Hoogduin ons nog gaat vertellen waarom we er wel in slaagden een mens op de maan te zetten, maar er maar niet in slagen iedereen van een baan te voorzien.
Economie is niet mijn ding, maar ik begrijp in mijn onschuld dat iedereen van een baan voorzien helemaal niet wenselijk is voor goed draaiende economie.